Laatste update op 18 september 2022
Als aandeelhouder wil je zeker weten dat je aandelen lang blijven bestaan. Bedrijven met veel schulden wil je dan vermijden. Vroeg of laat gaan deze schulden een last worden. Daarom is het goed om te herkennen wanneer dat het geval wordt.
Het hebben van schuld op de balans heeft voordelen en nadelen. Met behulp van enkele ratio’s kun je dan controleren of een bedrijf financieel gezond is.
Maar wanneer worden hoge schulden nou echt een probleem..?
Wat is schuld?
Ondernemingen kunnen in principe op twee manieren aan geld komen:
- Door het uitgeven van aandelen, bekend als eigen vermogen.
- Door het afsluiten van leningen, wat valt onder vreemd vermogen.
Beide manieren zijn een vorm van schuld. Met eigen vermogen heeft de onderneming in principe een schuld richting haar aandeelhouders. Aandeelhouders stoppen geld in de onderneming om er een bepaald rendement mee te behalen. Er is echter geen garantie dat aandeelhouders ooit het geld nog terug zien. Het risico ligt dus volledig bij de aandeelhouders.
Bovendien staan aandeelhouders bij faillissement achteraan in de rij. Als een onderneming geliquideerd wordt zullen in eerste instantie de fiscus en de kredietverstrekkers hun geld terugkrijgen. Wat er overblijft is voor de aandeelhouders.
Vreemd vermogen zijn de schulden waar we het in dit artikel over hebben. Deze schulden zijn als volgt te omschrijven:
De meeste ondernemingen hebben een bepaalde mate van schuld. Schulden kunnen zowel positief als negatief invloed hebben op de resultaten van een onderneming.
Soorten schulden van bedrijven
Voor schulden wordt altijd onderscheid gemaakt tussen kortlopende en langlopende schulden. In jaarrekeningen vind je vaak de termen: ‘current liabilities’ en ‘non-current liabilities’. Kortlopende schulden dienen binnen 1 jaar afbetaald te worden. Langlopende schulden hebben dus een betalingstermijn die langer is dan 1 jaar.
Kortlopende schulden zijn onder andere:
- Openstaande facturen (van crediteuren).
- Te betalen kosten.
- Te betalen belastingen.
- Kortlopend krediet.
Langlopende schulden zijn bijvoorbeeld:
- Obligaties.
- Hypothecaire leningen.
- Leasecontracten.
Beide soorten schuld worden afzonderlijk van elkaar gerapporteerd op de balans van een onderneming.
Voordelen en nadelen van schuld
Het aantrekken van vreemd vermogen heeft zowel voor- als nadelen voor een onderneming. Iedere beursgenoteerde onderneming heeft een mate van vreemd vermogen. Te veel schulden kunnen schadelijk zijn, maar ook als een onderneming relatief weinig leent kan dat ongunstig zijn voor het bedrijf.
Bovendien kan het per sector verschillen wat redelijk is qua hoeveelheid schuld.
De voordelen van schuld en specifiek geld lenen zijn:
- Financiering zonder een deel van de onderneming te hoeven afstaan (zoals met aandelen).
- Belastingtechnisch voordelig: betaalde rente is aftrekbaar.
- Geld is direct te gebruiken voor investeringen.
- Voorspelbare inkomsten en terugbetalingen, dus planbaar.
Maar te veel schuld kan schadelijk zijn. Enkele grote nadelen van schuld zijn:
- Leningen moeten terugbetaald worden, ook bij verlies.
- Te veel schulden zorgen ervoor dat een bedrijf mogelijk geen nieuwe lening krijgt.
- Het heeft impact op de kredietwaardigheid van een bedrijf.
Te veel lenen is voor geen enkele onderneming gewenst.
Hoe weet je of een bedrijf financieel gezond is?
Als aandeelhouder is het nu vooral interessant om te controleren of een bedrijf financieel gezond is. Een bedrijf is gezond als het aan haar kortlopende en langlopende betalingsverplichtingen kan voldoen.
Met enkele financiële kengetallen kun je snel controleren of dat zo is. Door meerdere jaren en sectorgenoten met elkaar te vergelijken, kom je er snel achter of het bedrijf te veel schulden heeft.
Alle gegevens haal je uit de balans van een jaarrekening.
1. Current ratio
De current ratio is de meest bekende. Het weergeeft hoe gemakkelijk een onderneming aan haar kortlopende betalingsverplichtingen kan voldoen.
De formule is als volgt:
Als de termen je niks zeggen: vlottende activa (current assets) zijn bezittingen die binnen 1 jaar in geld omgezet kunnen worden. Dat zijn onder andere voorraden en debiteuren (klanten die nog moeten betalen).
Liquide middelen is niks anders dan geld, contant of op de bank.
Met de current ratio zie je snel of een onderneming op korte termijn financieel gezond is. Een ratio kleiner dan 1 wil zeggen dat het moeite heeft om kortlopende schulden af te lossen.
2. Quick ratio
Een variant op de current ratio is de quick ratio. Die laat zien in hoeverre kortlopende schulden snel kunnen worden afgelost.
In de quick ratio worden voorraden niet meegenomen. Een onderneming met een grote hoeveelheid voorraad kan nog steeds moeite hebben om dat snel in geld om te zetten. De quick ratio rekent dus alleen activa mee waarmee openstaande rekeningen snel kunnen worden afbetaald.
De formule:
Ook voor de quick ratio geldt: alles boven de 1 is goed. Dan heeft de onderneming geen moeite om openstaande rekeningen snel te betalen. Een ratio lager dan 1 is dus ongewenst.
3. Werkkapitaal (working capital)
Werkkapitaal is het vermogen waarmee je iedere dag moet werken. Werkkapitaal kan met onderstaande formule berekend worden:
Werkkapitaal is dus positief als je bezittingen groter zijn dan je schulden. Een toenemend werkkapitaal duidt erop dat de financiële gezondheid van de onderneming ook toeneemt.
4. Solvabiliteitsratio
Alle bovenstaande kengetallen geven een inschatting over de kortlopende schulden. Langlopende schulden kunnen op den duur ook een probleem worden. De solvabiliteitsratio geeft aan in hoeverre de onderneming langlopende schulden kan dragen.
Er zijn verschillende formules om de solvabiliteit te berekenen. Een gebruikelijk is de volgende:
In de ogen van banken zijn ondernemingen gezond als de ratio hoger is dan 25%. Het kan echter per sector verschillen wat een redelijke solvabiliteit is.
Een voorbeeld
In een eerder artikel hebben we de waarde van ondernemingen ASML en ASMI al eens berekend en vergeleken. Hetzelfde kunnen we doen voor de financiële gezondheid van beide bedrijven.
Dan kom je op het volgende uit. Alle gegevens komen uit de jaarrekeningen van 2021:
| ASML | ASMI | |
| Current ratio | 1,5 | 3,0 |
| Quick ratio | 1,1 | 2,5 |
| Werkkapitaal (miljard euro) | 5,9 | 0,8 |
| Solvabiliteitsratio | 34% | 83% |
Beide bedrijven hebben niet te veel schulden en zijn financieel gezond. Van de twee wint ASMI het op bijna alle fronten. Aan de solvabiliteitsratio is ook te zien dat het bedrijf vrij weinig langlopende schulden heeft. ASMI is dus voorzichtig met het aantrekken van vreemd vermogen.
Het werkkapitaal van ASML is vele malen hoger dan ASMI. Dat komt ook omdat ASML qua omzet meer dan 10 keer zo groot is als ASMI. Werkkapitaal is dus lastig te vergelijken als bedrijven niet dezelfde omvang hebben.
Op basis van deze gegevens zijn aandelen ASMI dus een betere koop dan aandelen ASML.
Conclusie
Schulden kunnen zowel voordelen als nadelen hebben voor bedrijven. Als aandeelhouder wil je graag ondernemingen in je portefeuille die nog jaren voort blijven bestaan.
Met enkele ratio’s is snel te controleren of een bedrijf financieel gezond is. Een grote hoeveelheid vreemd vermogen kan tot een neerwaartse spiraal leiden waar al veel bedrijven door zijn omgevallen. De geschiedenis kent vele voorbeelden…
Dus: beleg vooral in aandelen met een gezonde verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen. Per slot van rekening wil je zelf ook niet te veel schulden hebben.
