Laatste update op 30 september 2023

Samengestelde rente (of ‘rente op rente’) wordt ook wel het achtste wereldwonder genoemd. Het is een krachtig concept waarmee kleine bedragen tot grote vermogens kunnen groeien.

Ooit heb ik in een ouder artikel al aandacht besteed aan dit concept. Dat artikel is echter in het Engels geschreven. In mijn ogen is dit onderwerp echter zo belangrijk dat een update in het Nederlands wel gerechtvaardigd was.

Wat is samengestelde rente

Bij samengestelde rente wordt niet alleen rente berekend over een startkapitaal, maar ook over eventuele rente die al eerder bijgeschreven is. Samengestelde rente heeft een exponentieel effect op de groei van je vermogen.

Bij beleggingen betekent dit dat het rendement van vandaag ook invloed heeft op rendementen uit het verleden.

Hoeveel invloed samengestelde rente op je vermogen heeft is afhankelijk van drie factoren:

Door met deze factoren te spelen kan vanuit een klein bedrag een groot vermogen ontstaan. Een voorbeeld zal dat waarschijnlijk wat duidelijker maken.

Voorbeeldberekening zonder jaarlijkse inleg

Stel: je hebt een vermogen van 5.000 euro belegd. Je weet daarover 5% rendement te behalen in een jaar tijd. Dat betekent dus dat je vermogen met 250 euro is gegroeid (5% van 5.000 euro). Als je het jaar daarna nogmaals 5% rendement behaalt dan groeit je vermogen echter met meer dan 250 euro. Immers 5% van je nieuwe vermogen (5.250 euro) is dan 262,50 euro. Dat is 12,50 euro meer dan over het initiële vermogen.

De eerste paar jaren is dit een vrij subtiele verhoging. Maar over tientallen jaren zal je vermogen exponentieel gaan groeien.

Het verloop van een dergelijke groei staat in de onderstaande grafiek. De volgende gegevens zijn van toepassing op de grafiek:

De initiële inleg van 5.000 euro wordt uiteindelijk meer dan 20.000 euro. Zelfs zonder tussentijds extra geld in te leggen groeit je vermogen uiteindelijk tot meer dan 4 keer de inleg.

Bovendien is 5% een erg bescheiden rendement. Met aandelen kon je de afgelopen decennia een gemiddeld jaarlijks rendement van ongeveer 10% behalen. Als je dezelfde grafiek zou maken voor 10% rendement, dan groeit het vermogen uiteindelijk tot meer dan 87.000 euro. Dat is ongeveer 17 keer de inleg dus.

Uiteraard moeten de bedragen dan alleen nog even gecorrigeerd worden voor inflatie. Desalniettemin is het duidelijk dat het effect van samengestelde rente sterker wordt des te langer je kunt wachten.

Voorbeeldberekening met jaarlijkse inleg

Samengestelde rente begint pas echt zijn vruchten af te werpen als je jaarlijks extra geld opzij kunt leggen. In onderstaande grafiek zie je dat effect met de volgende gegevens:

Zonder rendement zou je uiteindelijk een vermogen van 35.000 euro hebben. Met 5% rendement wordt dat meer dan 87.000 euro. Dat is een factor 2,5 keer hoger dan zonder rendement.

Als je dezelfde berekening zou doen met 10% rendement dan eindig je uiteindelijk met een vermogen van meer dan 268.000 (!) euro.

Vroeg beginnen is het halve werk

Het effect van samengestelde rente is krachtig, maar je zult als persoon twee eigenschappen moeten hebben om het maximale eruit te halen:

Geduld heb je nodig om je vermogen te laten groeien. Het kost tijd voordat het effect echt invloed zal hebben op je vermogen. Laat je geld met rust en zet het liefst tientallen jaren weg. Kom er niet meer aan. Hoe langer hoe beter.

Discipline heb je nodig om met regelmaat geld in te leggen. Periodiek extra geld inleggen helpt om het effect te versterken. Zeker in het begin van de curve. Hoe meer geld je zo vroeg mogelijk opzij weet te leggen, hoe sterker het effect op de lange duur zal zijn.

Een extreem voorbeeld van de kracht van samengestelde rente is Warren Buffett. Deze Amerikaanse man staat bekend als de beste belegger ooit.

Warren Buffett begon al op 11-jarige leeftijd te beleggen. Tot zijn 59ste had Warren Buffett een vermogen van ‘slechts’ 3,8 miljard dollar weten op te bouwen. Op zijn 83ste was dat al 58,5 miljard dollar. Oftewel, meer dan 93% van zijn huidige vermogen wist hij pas na zijn 59ste op te bouwen!

Het vermogen van Buffett is het bewijs dat samengestelde rente werkt. Als je maar vroeg genoeg begint en gedisciplineerd geld blijft beleggen.

Samengestelde rente zelf berekenen

Wil je het effect van samengestelde rente zelf berekenen, dan zijn daar verschillende opties voor.

Een snelle check om te controleren hoe lang het duurt om je vermogen te verdubbelen kan met behulp van ‘de regel van 72’. In een eerder artikel heb ik deze handige vuistregel al eens behandeld. Zie: Een handige vuistregel: de regel van 72.

Daarnaast zijn er over het internet diverse rekentools te vinden. Zoeken met Google levert al de nodige resultaten op.

Voor meer uitgebreide berekeningen is een softwarepakket zoals Microsoft Excel handig. Daarmee kun je uitgebreide spreadsheets en grafieken maken om samengestelde rente uit te rekenen.

Conclusie

Het effect van samengestelde rente is je grootste vriend. Er zijn drie factoren die je kunt beïnvloeden om er maximaal gebruik van te maken:

Veelal komt het erop neer dat je als belegger twee eigenschappen moet hebben: geduld en discipline. Geduld om te kunnen wachten totdat het effect een significante invloed op je portefeuille krijgt. Daarbij heb je ook de discipline nodig om regelmatig nieuw geld in te leggen.