Laatste update op 23 september 2022

Risico is een lekker vaag concept waar je als belegger toch dikwijls mee geconfronteerd wordt.

Het is onlosmakelijk verbonden met het rendement dat je wilt behalen. Helaas is risico ook moeilijk te kwantificeren, wat het moeilijk maakt om in te schatten hoeveel risico je nu loopt.

Toch zul je als belegger moeten weten welke risico’s je loopt. Per slot van rekening zit niemand te wachten op onnodig risico. Maar wat is het precies en hoe kunnen we het verlagen?

Risico = volatiliteit?

Volgens de theorie staat risico gelijk aan volatiliteit (beweeglijkheid). De mate van volatiliteit van een koers is dus het risico dat je mag verwachten van een bepaalde belegging. Hoe volatieler de koers van een aandeel, hoe hoger het risico van dit aandeel.

Deze definitie is echter onpraktisch en te kort door de bocht.

Ten eerste is volatiliteit onbelangrijk als je een langetermijnbelegger bent. De grote koersschommelingen zijn op de lange termijn slechts ruis ten opzichte van de rendementen die behaald kunnen worden. Bovendien heeft eventueel uitbetaald dividend veel meer impact op de resultaten als de beleggingshorizon maar lang genoeg is. Een factor die niet in deze risicodefinitie verwerkt zit.

Ten tweede is volatiliteit je vriend als je maar laag genoeg koopt. Volatiliteit kan dan in een kort tijdsbestek tot extreme koersstijgingen leiden.

In mijn ogen is volatiliteit niet het risico waar beleggers zich de meeste zorgen om moeten maken.

Volatiliteit is echter een van de weinige risicobegrippen die te kwantificeren is. Het is daarom een gewilde maatstaaf voor risico. Het geeft analisten en beleggers een mogelijkheid om er een getalletje aan te hangen.

Is risico hoger bij hogere nagestreefde rendementen?

Iedere belegger die weleens een boek leest kent onderstaande grafiek wel:

Het punt die deze grafiek maakt is simpel: als je een hoger rendement wilt zul je ook een hoger risico moeten accepteren.

Dit leidt echter vaak tot de verkeerde conclusie dat meer risicovolle investeringen automatisch tot hogere rendementen leiden. Zeker in tijden van continu stijgende koersen maken veel beleggers zich hier aan schuldig.

Deze investeringen zijn echter met reden meer risicovol. De kans op een waardedaling is net zo groot, maar in positief gestemde markten lijkt dat niet zo.

Het belangrijkste risico voor een belegger

Voor een belegger is er slechts een enkele risicofactor die echt van belang is:

Eenmaal geleden verlies is moeilijk goed te maken, zeker als dit permanent is. Voor een belegger is behoud van vermogen in eerste instantie belangrijker dan groei. Dat komt omdat winst en verlies een onevenredig effect op je vermogen hebben.

Stel: je vermogen bedraagt 100.000 euro. Als je een verlies van 20% moet incasseren blijft daar nog 80.000 euro van over. Welk rendement moet je behalen om het vermogen weer aan te vullen tot 100.000 euro?

Het juiste antwoord is 25%!

Je nieuwe vermogen is namelijk 80.000 euro en 20% daarvan is 16.000 euro. Je komt dus 4.000 euro tekort om je vermogen weer volledig aan te vullen.

Dit onevenredige effect op je vermogen wordt groter naarmate het verlies groter is:

Kortom: voor een belegger is het risico op permanent verlies het belangrijkste risico. Per slot van rekening zijn we belegger geworden om ons vermogen te laten groeien. Maar voordat we focus op groei leggen dienen we ons huidige vermogen eerst te behouden. Het kopen van de meest risicovolle beleggingsinstrumenten is geen duurzame manier om dat doel te bereiken.

Slecht voorspelbare factoren

Er bestaat een verhaal over een gokverslaafde die altijd verloor. Op een dag kreeg hij te horen dat er een paardenrace plaats zou vinden met slechts één paard als deelnemer. Hij kon zijn geluk niet op en zette zijn geld in waarmee eigenlijk de huur betaald had moeten worden. Halverwege de race besloot het paard echter om over het hek te springen en weg te rennen…

Het feit dat het paard weg zou rennen is wel het laatste waar je aan denkt als gokker. Toch gebeurde het.

Ook als het gaat om ‘worst-case’ financiële voorspellingen zul je merken dat deze achteraf gezien vaak nog te positief waren. Wellicht dat het worst-case is ten opzichte van het verleden, maar wie had bijvoorbeeld de volgende macro-economische catastrofes kunnen voorspellen?

De bovenstaande gebeurtenissen voorspelt bijna niemand, maar hebben wel plaatsgevonden.

Uiteindelijk gaat risico over de toekomst en de toekomst is altijd onzeker. Scenario’s die je vooraf voorspelt lijken nooit uit te komen en onverwachte gebeurtenissen komen juist altijd voor op de meest ongunstige momenten.

Als belegger risico onder controle houden

Uiteindelijk wil je als belegger risico onder controle houden. Maximaal rendement tegen een zo laag mogelijk risico op permanent verlies. Dat kan op een aantal manieren:

Over spreiding heb ik al het nodige geschreven. Het is een gemakkelijke manier om het risico op verlies te beperken. Door voldoende spreiding aan te brengen zul je nooit te veel blootgesteld zijn aan je slechtste investeringen.

Verder is risico op permanent verlies laag als je investeringen maar laag genoeg koopt. Het is soms moeilijk om in te schatten wanneer je laag genoeg zit. Dit is dus vooral van belang als je beleggingen kort in de portefeuille houdt. Hoe langer je beleggingshorizon, hoe minder belangrijk de prijs van een belegging wordt.

Tot slot is het verstandig om niet met hefbomen te beleggen. Hefbomen versterken winst en verlies van een belegging. In goede tijden kan dit tot grote winsten leiden. Maar als het even wat minder gaat is de kans op verlies groot. Je kunt zelfs meer verliezen dan je originele inleg.

Verder leesvoer

Over risico zijn complete boeken volgeschreven. Het is soms een wat saai onderwerp waar helaas iedere belegger mee te maken heeft. Probeer risico op permanent verlies te beperken door voldoende spreiding aan te brengen, laag genoeg te kopen en niet in hefboomproducten te beleggen.

Wil je meer lezen over risico, dan is The Most Important Thing van Howard Marks een aanrader. In slechts drie hoofdstukken weet de schrijver je op een heldere manier alles over risico te vertellen.